Atropina to substancja lecznicza o szerokim zastosowaniu w medycynie, znana przede wszystkim ze swojego działania na układ nerwowy, oddechowy, pokarmowy, krwionośny oraz moczowy. Od wieków wykorzystywana jest w różnych dziedzinach, między innymi w okulistyce. W praktyce zdecydowanie najczęstszym zastosowaniem tego leku są krople do oczu z atropiną – podaje się je jako środek rozszerzający źrenice podczas badań u okulisty. Substancja ta służy jednak nie tylko w diagnostyce, lecz także podczas leczenia choćby krótkowzroczności u dzieci.
Atropina jest substancją pochodzenia naturalnego, znaną i stosowaną od starożytności. To związek organiczny z grupy alkaloidów, tzw. alkaloid tropanowy, który występuje w roślinach z rodziny psiankowatych, jak pokrzyk wilcza jagoda i lulek czarny. W przeszłości atropina była wykorzystywana do różnych celów, m.in. w kosmetyce, ale też obrzędach szamańskich. Dziś znajduje szerokie zastosowanie w medycynie, zwłaszcza okulistyce, kardiologii i toksykologii, a także przed zabiegami chirurgicznymi. Działanie atropiny to m.in.:
Przez wzgląd na wszechstronne zastosowania i potencjalne korzyści terapeutyczne, atropinę od dawna stosuje się w różnych dziedzinach medycyny. Związek ten znalazł zastosowanie m.in. w kardiologii, anestezjologii, okulistyce. Atropinę wykorzystuje się w czasie badań diagnostycznych oraz w leczeniu różnych schorzeń, np. stanów spastycznych przewodu pokarmowego, bradykardii czy nadmiernego wydzielania śliny i skurczy oskrzeli. Lek z atropiną może być też stosowany jako element premedykacji przed znieczuleniem ogólnym, a także podczas reanimacji krążeniowo-oddechowej.
Dzięki swoim właściwościom atropina stała się cennym narzędziem w diagnostyce i leczeniu chorób oczu. W praktyce najczęściej stosowana jest w postaci kropli ocznych, podawanych przed badaniem okulistycznym. Krople z atropiną działają rozkurczająco na zwieracz źrenicy oka oraz mięsień ciała rzęskowego. Po ich podaniu do worka spojówkowego po około 30 minutach następuje rozszerzenie źrenicy i porażenie akomodacji oka. To, jak długo działa atropina w oku, zależy od stężenia leku, dawki oraz indywidualnej reakcji organizmu. Efekty mogą utrzymywać się od kilku godzin (poszerzenie źrenic) do nawet dwóch tygodni (porażenie akomodacji).
O tym, jak podawać atropinę, zawsze decyduje lekarz. Lek może być podawany domięśniowo, dożylnie, podskórnie, dotchawiczo lub w postaci kropli do oczu. Krople na rozszerzenie źrenic stosuje się miejscowo, aplikując je do worka spojówkowego.
Przeciwwskazania do stosowania leku obejmują przede wszystkim:
Atropina, jak każdy lek, może wywołać działania niepożądane, choć nie u każdego one wystąpią i nie zawsze będą takie same. Możliwe skutki uboczne atropiny obejmują:
Stosowanie atropiny do oczu wymaga ostrożności.
