Oparzenia chemiczne to bardzo nieprzyjemne obrażenia, do których dochodzi wskutek działania substancji chemicznych: żrących, drażniących lub wywołujących reakcje alergiczne. Szczególnie niebezpieczne są oparzenia chemiczne oka, do których może dojść w przypadku kontaktu z chemikaliami w postaci stałej, płynnej lub gazowej (opary). Z reguły stanowią one stan nagły, wymagający natychmiastowej reakcji, aby zminimalizować uszkodzenie tkanek. W poniższym artykule przedstawimy najważniejsze zasady postępowania w takich sytuacjach.
Oparzenie chemiczne oka to poważny uraz, który pojawia się wskutek kontaktu oka z substancją chemiczną. Do zdarzenia może dojść w domu, w pracy, podczas nieostrożnego obchodzenia się z detergentami lub środkami przemysłowymi. Stopień uszkodzenia oka zależy od rodzaju działającej substancji, jej pH i stężenia, a także od zdolności przenikania w głąb tkanek. Kontakt z substancją chemiczną – płynną, proszkową lub gazową – może prowadzić do podrażnień, uszkodzeń rogówki, a nawet trwałej utraty wzroku.
Urazy chemiczne oczu mogą zostać wywołane przez różne substancje: kwasy lub zasady. Im silniej zasadowy lub bardziej kwaśny jest odczyn substancji działającej, tym bardziej poważnych następstw można się spodziewać. Do urazów chemicznych oczu może dojść gdziekolwiek i z dowolnej przyczyny. Najczęściej zdarza się to w zakładach przemysłowych, ale takie przypadki mają miejsce także w domu – w wyniku kontaktu ze zwykłymi środkami czystości. Oparzenia alkaliczne są szczególnie niebezpieczne, zasady bowiem łatwiej wnikają w tkanki oka. Do skrajnie groźnych należą oparzenia wywołane np. przez środki dezynfekujące zawierające związki chloru lub inne silnie żrące preparaty chemiczne. Substancje o wysokim pH mogą powodować poważne oparzenia skóry oraz uszkodzenia oczu. W najgorszych przypadkach mogą prowadzić do rozwoju takich zaburzeń jak jaskra czy zaćma. W związku z tym należy bezwzględnie unikać ich kontaktu z oczami i chronić się okularami podczas używania.
Oparzenie chemiczne oka może wywołać szereg objawów. Typowe symptomy widoczne przy takim urazie to:
Oparzenia chemiczne oczu to pilne stany, które wymagają natychmiastowego działania. Najważniejszą rzeczą jest jak najszybsze wypłukanie z worka spojówkowego czynnika drażniącego. Gdy do urazu doszło w miejscu pracy, najlepiej jest w tym przypadku udać się do specjalnego punktu przemywania oczu. W domu natomiast należy użyć wody z kranu.
Każdy przypadek chemicznego oparzenia oka wymaga natychmiastowej interwencji. Ogólne zasady postępowania w takich sytuacjach:
Nawet jeśli uszkodzenia wydają się niewielkie, pomoc lekarska jest konieczna. Dalsze leczenie specjalistyczne urazów chemicznych – zależnie od stopnia uszkodzenia gałki ocznej – może obejmować:
Po zakończeniu leczenia należy przestrzegać regularnych wizyt kontrolnych wyznaczonych przez specjalistę.
Jeśli oparzenie powierzchni oka nie zostanie odpowiednio szybko i właściwie leczone, może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak:
