Dolegliwości ze strony oczu mogą przytrafić się każdej osobie. Jednym z takich problemów jest światłowstręt, czyli nadwrażliwość na światło. Objawy tej przypadłości mogą być zróżnicowane, a jej przyczyny bywają zarówno fizjologiczne, jak i wynikające z różnych schorzeń. Warto poznać metody radzenia sobie z tym problemem, by poprawić komfort funkcjonowania w codziennym życiu.
Światłowstręt, znany również jako fotofobia lub nadwrażliwość na światło, jest objawem polegającym na odczuwaniu dyskomfortu lub bólu przy ekspozycji na działanie światła. Osoba nim dotknięta odruchowo odwraca głowę od źródła światła, mruży i zamyka oczy. Światłowstręt wbrew pozorom nie jest odrębną jednostką chorobową. Terminem tym określa się specyficzny stan, który może wystąpić w przebiegu różnych schorzeń, m.in. jaskry. Fotofobia może dotknąć każdego, niezależnie od wieku, w tym również dzieci. Dolegliwość ta może mieć charakter przemijający i łagodny, ale może być również jednym z objawów wskazujących na poważniejszy problem zdrowotny.
Światłowstręt objawia się bólem i uczuciem dyskomfortu w obecności światła, nawet o niewielkim natężeniu. Stopień nasilenia dolegliwości może być różny – od lekkiej wrażliwości na mocne światło, po całkowitą nietolerancję większości jego źródeł. Co istotne, objawy fotofobii mogą pojawić się zarówno w reakcji na światło naturalne, jak i na światło sztuczne. Symptomy mogą nasilać się podczas nagłych zmian oświetlenia – przykładowo w sytuacji, kiedy przechodzi się z ciemniejszego pomieszczenia na zewnątrz w słoneczny dzień.
Dla osób z nadwrażliwością na światło typowe są również takie objawy, jak: ból oczu, mruganie lub zamykanie oczu, łzawienie, ból głowy czy uczucie ciała obcego w oku. Dzieci również mogą doświadczać światłowstręt. Instynktowną reakcją u małych dzieci może być odwracanie głowy od źródeł światła, przymusowe mrużenie powiek lub ich całkowite zamykanie w kontakcie ze światłem oraz unikanie jasnych miejsc.
Wyjątkowa wrażliwość na światło może mieć różne przyczyny. Jedną z nich są choroby okulistyczne, takie jak: jaskra, zespół suchego oka, zapalenie spojówek, zapalenie gałki ocznej, zapalenie tęczówki, choroby rogówki powodujące uszkodzenie jej nabłonka, czy niektóre choroby siatkówki. Światłowstręt może również wystąpić u albinosów, a także po oparzeniu oczu spowodowanym długotrwałym przebywaniem w nasłonecznionym miejscu bez odpowiedniej ochrony oczu. Należy pamiętać, że przyczyny nadwrażliwości na światło nie są związane wyłącznie z dotykającymi nas dolegliwościami i schorzeniami narządu wzroku.
Zdarza się, że przypadłość ta ma podłoże neurologiczne: cierpią na nią m.in. osoby z chorobami ze spektrum autyzmu, zapaleniem opon mózgowych lub mózgu, chorobami nowotworowymi ośrodkowego układu nerwowego, udarem mózgu czy też krwawieniem podpajęczynówkowym. Fotofobia to również jeden z głównych objawów aury migrenowej: osoby cierpiące na migrenę oczną bardzo często skarżą się na światłowstręt z bólem głowy i towarzyszącymi mroczkami przed oczami. Niekiedy stwierdza się, że nadwrażliwość na światło może towarzyszyć niektórym chorobom i zaburzeniom psychicznym, m.in. zaburzeniom lękowym, depresji lub zaburzeniom obsesyjno-kompulsywnym.
Jak już wspomnieliśmy, często powodem nadwrażliwości na światło są schorzenia okulistyczne. Choroby oczu, które mogą powodować fotofobię, to przede wszystkim zapalenie spojówek typu alergicznego lub infekcyjnego. W tym przypadku oczy są nie tylko wrażliwe na światło, ale także są wyraźnie zaczerwienione, szczypią i pieką. W przebiegu zapalenia występuje ropna wydzielina i obrzęk spojówek. Zdarza się, że z nieprzyjemnym światłowstrętem borykają się osoby cierpiące na zespół suchego oka – schorzenie związane z nadmiernym wysychaniem rogówki i spojówki.
Do światłowstrętu może prowadzić również jaskra lub zaćma – dwie poważne choroby, które obniżają jakość widzenia i mogą skutkować nawet całkowitą utratą wzroku. U osób cierpiących z powodu tych schorzeń wrażliwość na światło pojawia się na skutek uszkodzenia tkanek oka.
Nadmierna wrażliwość oczu na światło, niezależnie od przyczyny, może znacznie utrudniać codzienne funkcjonowanie. Na szczęście istnieje kilka sposobów, które mogą złagodzić nieprzyjemne objawy. Najlepiej sprawdzają się domowe sposoby na światłowstręt i ból oka, takie jak:
– unikanie ekspozycji na intensywne światło zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz budynków,
– noszenie okularów przeciwsłonecznych z filtrem UV, które zapewniają optymalne widzenie, gdy na zewnątrz jest zbyt jasno,
– obniżenie poziomu oświetlenia w miejscu przebywania,
– unikanie nadmiernie jasnego lub migającego światła,
– dbanie o właściwą higienę oczu i rąk,
– regularne przerwy podczas pracy w warunkach wymagających intensywnego używania wzroku (np. przed monitorem komputera),
– stosowanie nawilżających kropli do oczu w przypadku zespołu suchego oka,
– znalezienie skutecznych metod radzenia sobie ze stresem: silny stres może przyczynić się do nasilenia objawów fotofobii.
Chwilowa nadwrażliwość na światło zwykle nie jest groźna. Jeśli jednak objawy utrzymują się przez dłuższy czas, pojawiają nawet przy małym świetle i towarzyszą im inne niepokojące symptomy, takie jak ból oczu, zaburzenia widzenia czy dostrzeganie świetlistych aureoli wokół źródeł światła, warto jak najszybciej skonsultować się ze specjalistą.
Pamiętaj: wczesna diagnoza może pomóc w wykryciu ewentualnych poważniejszych schorzeń. W przypadku wystąpienia bólu gałek ocznych i światłowstrętu z nim związanego kluczowe jest zidentyfikowanie przyczyny fotofobii. Dlatego, jeśli zauważysz, że coś niedobrego dzieje się z Twoim wzrokiem, obowiązkowo odwiedź gabinet okulistyczny.
