Mroczki w oczach to zjawisko, które może budzić niepokój u wielu osób. Choć zazwyczaj są nieszkodliwe i nie wpływają na jakość naszego widzenia, w niektórych przypadkach mogą być oznaką poważniejszych schorzeń. W naszym artykule przyjrzymy się bliżej temu zjawisku: jego przyczynom, objawom towarzyszącym i nie tylko. Postaramy się także wyjaśnić, jak leczyć mroczki w oku.
Mroczki w oczach, inaczej męty w ciele szklistym, to zjawisko, którego z pewnością doświadczył każdy z nas. Pacjenci często opisują je jako niewielkie, ciemne plamki pojawiające się w polu widzenia. Zazwyczaj swoim kształtem przypominają latające muszki, pajęczyny lub paproszki. Każdy, kto się z nimi zetknął, wie, jak irytujące potrafią być i jak bardzo mogą przeszkadzać. Zwykle poruszają się w rytm ruchu oka i znikają, gdy próbujemy na nie spojrzeć bezpośrednio. Mroczki przed oczami przeważnie są niegroźne. Bywa jednak, że jest to objaw choroby. Jedną z najczęstszych przyczyn występowania mroczków są męty w ciele szklistym – przezroczystej substancji wypełniającej wnętrze gałki ocznej. U zdrowych ludzi zjawisko to jest przeważnie wynikiem naturalnych zmian zachodzących z wiekiem. Włókna kolagenowe w ciele szklistym z czasem zaczynają się zlepiać, tworząc widoczne skupienia zasłaniające światło. Stąd też efekt mroczków i cieni.
Występujące objawy towarzyszące
Mroczki w oczach spowodowane mętnieniem ciała szklistego zwykle znikają samoistnie i nie wymagają leczenia. Jednak w niektórych przypadkach oprócz ciemnych plamek w polu widzenia pojawiają się inne objawy, co może wskazywać na inną przyczynę zjawiska niż naturalne zmiany fizjologiczne.
Mroczki przed oczami w połączeniu z bólem głowy są jednym z najbardziej charakterystycznych symptomów migreny ocznej. Jest to forma migreny cechująca się występowaniem zaburzeń wzrokowych przed lub w trakcie bólu głowy. Z kolei, jeśli mroczkom towarzyszy ogólne osłabienie, może to sugerować problemy, takie jak anemia czy niedobory składników odżywczych. Na osłabienie, zawroty głowy i mroczki w oczach często skarżą się pacjenci z niedoborami żelaza i witaminy B12.
Obecność mroczków z zawrotami głowy czasami jest pierwszym objawem nadciśnienia tętniczego. W przypadku nieleczonego nadciśnienia dochodzi do uszkodzenia siatkówki, co może prowadzić do zwężenia i uszkodzenia naczyń krwionośnych. To z kolei powoduje wystąpienie zaburzeń widzenia. Natomiast mroczki i błyski przed oczami mogą pojawić się w przebiegu odwarstwienia siatkówki (ten stan wymaga pilnej pomocy medycznej).
Jak opisaliśmy to powyżej, męty w ciele szklistym mogą być sygnałem problemów zdrowotnych. Często są związane z takimi schorzeniami jak migrena, anemia, nadciśnienie tętnicze czy choroby siatkówki. Dość częstym zjawiskiem są mroczki przed oczami na tle nerwowym. Zdarza się, że ciemne plamy lub nitki widoczne w polu widzenia pojawiają się w nagłej, stresującej sytuacji, co jest związane z reakcją organizmu na emocjonalne napięcie.
Potencjalną przyczyną mroczków może być również zmęczenie narządu wzroku. Problem ten często dotyczy osób spędzających wiele godzin przed ekranem komputera. U starszych osób występowanie mroczków przed oczami może być jednym z pierwszych objawów jaskry. Uszkodzenie nerwu wzrokowego przyczynia się do tworzenia ubytków w polu widzenia, tzw. mroczków jaskrowych. Warto również pamiętać, że mroczki w oczach i towarzyszący temu ból głowy mogą pośrednio wskazywać na poważne stany, takie jak udar mózgu, zapalenie tętnic czy choroba naczyniowa, które wymagają natychmiastowej pomocy lekarskiej.
Męty często występują również u krótkowidzów. W takim wypadku zazwyczaj nie są groźne ani nie świadczą o żadnej chorobie. Mogą być jednak uciążliwe. Warto skonsultować problem z lekarzem, który stwierdzi lub wykluczy obecność ewentualnego schorzenia.
Ciekawym zjawiskiem jest fakt, że czarne mroczki przed oczami mogą pojawić się w związku z gwałtownym wstawaniem. Jest to dość powszechny problem, który zazwyczaj nie stanowi powodu do niepokoju. Co oznaczają mroczki w oczach po wstaniu? To nic innego jak efekt chwilowego spadku ciśnienia krwi związanego z nagłą zmianą pozycji ciała (hipotonia ortostatyczna). Niektóre kobiety zauważają też zawroty głowy i mroczki przed oczami w ciąży. Dochodzi do tego zwykle po dłuższym przebywaniu w pozycji pionowej lub nagłym podniesieniu się do pozycji stojącej. Objawy te nie są groźne – zazwyczaj jest to związane ze zwiększonym zapotrzebowaniem na witaminy i minerały. Warto jednak powiedzieć o nich lekarzowi.
Leczenie mroczków w oczach zależy od przyczyny ich występowania. Osoby, które skarżą się na mroczki, mogą potrzebować pomocy specjalistów. Jeśli plamy w polu widzenia towarzyszą anemii, warto skonsultować się z lekarzem pierwszego kontaktu lub hematologiem, który zaleci odpowiednie badania i leczenie. W przypadku niedociśnienia lub nadciśnienia tętniczego pacjent powinien udać się do kardiologa, który przeprowadzi diagnostykę i w razie potrzeby wdroży terapię.
Gdy mroczki związane są z chorobami oczu, należy skonsultować się z okulistą. Nie ignoruj występujących zaburzeń widzenia – jak najszybciej udaj się do lekarza w celu postawienia odpowiedniej diagnozy. Migrenowe mroczki lub błyski w polu widzenia wymagają konsultacji z neurologiem. Natomiast w sytuacji, gdy mroczki przed oczami świadczą o nerwicy, pacjent może zdecydować się na psychoterapię oraz farmakoterapię u psychiatry.
Niektóre osoby stosują domowe sposoby na pozbycie się mroczków w oku. Dbanie o zbilansowaną dietę bogatą w witaminy i minerały, odpowiednia dawka snu, picie dużej ilości wody, unikanie alkoholu i palenia papierosów to aspekty, na które na pewno warto zwracać uwagę. Nie ma jednak dowodów naukowych na skuteczność tych metod. Domowe sposoby mogą pomóc w łagodzeniu mętów w ciele szklistym, jednak nie zastąpią konsultacji medycznej w przypadku poważniejszych objawów. Jeśli mroczki pojawią się nagle, towarzyszą im silne bóle głowy, ogólne osłabienie, błyski w oczach lub inne niepokojące objawy, konieczna jest szybka wizyta u lekarza.