Choroby alergiczne obejmujące skórę, nos czy oczy należą do najpowszechniej występujących problemów zdrowotnych w społeczeństwie. Tylko w Polsce zmaga się z nimi około 12 milionów osób w różnym wieku. U podstaw tego typu schorzeń leży nieprawidłowa reakcja układu immunologicznego na bodźce lub substancje zwane alergenami, które w normalnych warunkach nie są szkodliwe dla organizmu. Jakie są najczęstsze alergiczne schorzenia oczu? Jak je rozpoznać i skutecznie leczyć, by złagodzić objawy?
Jak już wspomnieliśmy na początku, istotą alergii jest nadmierna, nieprawidłowa reakcja układu odpornościowego po kontakcie z alergenem. Substancje te, mimo że są nieszkodliwe dla większości osób, u alergików wywołują szereg uciążliwych objawów. W przypadku alergicznych chorób oczu zazwyczaj mamy do czynienia z alergenami lotnymi. Pyłki roślin, kurz, roztocza, włosy, sierść zwierząt czy zarodniki pleśni to najczęstsze czynniki wywołujące reakcje alergiczne oczu.
Uczulenie mogą też powodować substancje drażniące zawarte w kosmetykach do pielęgnacji lub makijażu, które mają bezpośredni kontakt z okiem (np. płyn do demakijażu). Warto pamiętać, że niektóre alergeny występują cyklicznie, podczas gdy inne są stale obecne w otoczeniu. Doskonałym przykładem alergii sezonowej może być alergia na pyłki roślin, które kwitną i pylą o różnych porach roku. Z kolei całoroczna alergia oczu, jak sama nazwa wskazuje, jest reakcją na alergeny obecne w otoczeniu przez cały rok. Możemy je spotkać w domach, w których mieszkamy – należą do nich zwłaszcza roztocza kurzu domowego, pleśnie, a także ślina i nabłonek zwierząt domowych.
Alergiczne choroby oczu charakteryzują się szeregiem dokuczliwych i łatwo zauważalnych objawów. Jednym z najczęstszych jest zaczerwienienie spojówek, które pojawia się na skutek stanu zapalnego wywołanego przez kontakt z alergenem. Towarzyszy mu często uporczywy świąd oraz pieczenie oczu, prowadzące do odruchowego pocierania powiek, co dodatkowo nasila objawy. U wielu osób występuje również obrzęk powiek i nadmierne łzawienie, które są reakcją obronną organizmu na czynnik drażniący. W cięższych przypadkach może pojawić się wydzielina ropna lub chorobowe błony na powierzchni powiek. Typowym objawem jest również światłowstręt, czyli nadwrażliwość oczu na jasne światło. Symptomy te mogą występować sezonowo lub całorocznie, w zależności od rodzaju alergii.
Najczęstszą chorobą alergiczną oczu jest sezonowe zapalenie spojówek. Jest to schorzenie powodujące stan zapalny w obrębie spojówki, które występuje w wyniku reakcji organizmu na pyłki roślin, najczęściej w okresie wiosny i lata. Objawy występujące w przebiegu zapalenia to zaczerwienienie oczu, ich świąd i obrzęk. Pod powiekami mogą być widoczne brodawki. Alergicznemu zapaleniu spojówek często towarzyszy nieżyt nosa, którego symptomami są z kolei: kichanie, wodnisty katar, niedrożność nosa i gęsta wydzielina. Wyróżnia się kilka podtypów alergicznego zapalenia spojówek:
Inną często spotykaną alergiczną chorobą oczu jest całoroczna alergia na roztocza kurzu domowego. W tym przypadku objawy, takie jak swędzenie, pieczenie, alergiczne opuchnięcie oczu oraz nadmierne łzawienie, mogą występować przez cały rok. Do podobnych objawów może prowadzić ekspozycja na alergeny obecne w sierści psów i kotów: pod wpływem alergenu organizm reaguje stanem zapalnym, co może prowadzić do swędzenia, zaczerwienienia i łzawienia oczu.
W przypadku pojawienia się jakichkolwiek objawów sugerujących alergię oczu warto wybrać się do okulisty. Do lekarza powinno się zgłosić w sytuacji, gdy pojawiają się zaburzenia widzenia, ból oczu i nadwrażliwość na światło. Jeśli dolegliwości dotyczą również innych części ciała, na przykład nosa, dodatkowo warto skonsultować się z alergologiem. Objawy alergiczne oczu zazwyczaj mają charakter przejściowy i zwykle ustępują po ustaniu kontaktu z alergenem. Zdarza się jednak, że jest to symptom poważniejszych schorzeń. Co więcej, niekiedy reakcje alergiczne, takie jak podpuchnięte oczy czy obrzęki powiek, mogą być mylone z innymi chorobami. Dlatego nie należy ich ignorować i w razie potrzeby warto udać się do lekarza. Specjalista wykona niezbędne badania i ustali sposób leczenia alergii.
Choć w leczeniu alergii najważniejsza jest opieka lekarska i postępowanie zgodnie z zaleceniami specjalisty, równolegle można zastosować naturalne sposoby łagodzenia objawów. Przede wszystkim kluczowe jest unikanie lub minimalizowanie kontaktu z czynnikiem wywołującym reakcję alergiczną. W przypadku alergii oczu na pylenie traw, drzew i chwastów warto stosować okulary przeciwsłoneczne. Soczewki okularowe będą stanowić fizyczną barierę dla pyłków, utrudniając przedostawanie się tych substancji do oczu. Natomiast w mieszkaniu alergika pomocne jest częste pranie pościeli oraz zmiana poszewek – w ten sposób pozbędziemy się roztoczy, które mogą wywołać objawy alergiczne. Warto również rozważyć terapię odczulającą, która polega na stopniowym zmniejszaniu nadwrażliwości organizmu na alergen. Oczywiście odczulanie powinno odbywać się pod ścisłą kontrolą lekarza.