Ślepota śnieżna to choroba oczu, która dotyczy przede wszystkim narciarzy, himalaistów i osób przebywających długi czas na zaśnieżonych terenach. Dolegliwość ta jest spowodowana intensywną ekspozycją na promieniowanie ultrafioletowe (UV) bez odpowiedniego zabezpieczenia. Największemu uszkodzeniu ulegają wtedy spojówki i rogówka, co powoduje silny ból i łzawienie oczu. Choć jest to stan tymczasowy, wymaga podjęcia odpowiedniego leczenia. Dowiedz się, czym dokładnie jest ślepota śnieżna, jak ją rozpoznać, leczyć i, co najważniejsze, poznaj sposoby na jej zapobieganie.
Ślepota śnieżna, zwana także fotokeratozą, to bolesne i nieprzyjemne schorzenie oczu wywołane nadmiernym narażeniem na promieniowanie UV. Choroba powstaje w warunkach silnego nasłonecznienia, kiedy dochodzi do odbicia promieni ultrafioletowych od powierzchni, takich jak śnieg, lód, woda czy piasek. Rozwojowi tego schorzenia szczególnie sprzyjają warunki górskie lub polarne, gdzie warstwa ozonowa jest cieńsza i zapewnia mniej ochrony przed promieniowaniem. Gdy oczy narażone są na zbyt duże nasłonecznienie, mogą ulec poparzeniu – uszkodzeniu powierzchni oka spowodowanym promieniowaniem ultrafioletowym. Fotokeratoza znana jest przede wszystkim himalaistom, którzy spędzają czas na górskich szczytach. Choroba często dotyka też osoby przebywające w wysokich partiach gór w słoneczne dni, jeśli nie chronią swoich oczu okularami przeciwsłonecznymi wyposażonymi w filtr UV.
Zbyt długa bądź zbyt intensywna ekspozycja na słońce, jak powszechnie wiadomo, może prowadzić do wielu nieprzyjemnych dolegliwości. Nadmierne dawki promieniowania UV mogą powodować m.in. schorzenia skórne, infekcje wirusowe, fotostarzenie oraz zmniejszenie odporności. Należy też mieć świadomość, że zbyt ostre słońce ma negatywny wpływ na wzrok. Śnieżną ślepotę można porównać do oparzenia słonecznego. Przyczyną jest zwykle nieświadome narażenie oczu na intensywne promieniowanie UV. Promienie ultrafioletowe uszkadza nabłonek rogówki, co powoduje problemy z oczami i ze wzrokiem. Pierwsze symptomy mogą pojawić się w ciągu kilku godzin po ekspozycji.
Ślepota śnieżna to bolesna dolegliwość, która wiąże się z szeregiem nieprzyjemnych objawów. Pierwsze symptomy nie pojawiają się od razu – na ich wystąpienie trzeba poczekać od 4 do nawet 12 godzin od oparzenia.
Oto jak może objawiać się fotokeratoza:
W skrajnych przypadkach występuje tymczasowa utrata wzroku, która zazwyczaj ustępuje po złagodzeniu stanu zapalnego.
Ślepota śnieżna, mimo że nie stanowi zagrożenia trwałej utraty wzroku, wymaga odpowiedniego leczenia – przede wszystkim należy unikać dalszej ekspozycji na światło słoneczne. Chory powinien odizolować się od bodźca drażniącego – warto więc przebywać i odpoczywać w ciemnym pomieszczeniu lub namiocie, aby chronić oczy przed ultrafioletem. Jeśli chory używa soczewek kontaktowych, należy je natychmiast zdjąć. Zaleca się także nakładanie zimnych kompresów na zamknięte powieki (np. woreczka z lodem owiniętego ręcznikiem), aby zmniejszyć ból i obrzęk. Ulgę może przynieść również użycie sztucznych łez, które nawilżą powierzchnię oka. W przypadku silnego bólu można sięgnąć po środki przeciwbólowe dostępne bez recepty, takie jak ibuprofen. Objawy zazwyczaj ustępują stopniowo w ciągu 24-48 godzin.
Zapobieganie śnieżnej ślepocie wymaga przede wszystkim stosowania dobrej jakości okularów przeciwsłonecznych z filtrem UV. Najlepiej wybrać takie, które są przeznaczone do używania w warunkach wysokogórskich. Nie należy ich zdejmować, nawet jeżeli zajdzie słońce – pamiętajmy, że promieniowanie ultrafioletowe przenika przez chmury, więc okulary nosimy także w dni pochmurne. Warto zwrócić uwagę, czy okulary dokładnie przylegają do skóry i nie zsuwają się. Jeżeli wybierasz się na narty lub wspinaczkę w zaśnieżone góry, dobrym pomysłem będzie zaopatrzenie się w okulary o najmocniejszym przyciemnieniu (kategorii 4), które będą odpowiednie do uprawiania ekstremalnych sportów zimowych.
Ślepota śnieżna zazwyczaj ustępuje samoistnie i nie prowadzi do permanentnego uszkodzenia wzroku. Leczenie skupia się głównie na łagodzeniu objawów. Jeżeli pomimo podjęcia stosownych kroków objawy fotokeratozy nie ustąpią w ciągu 48 godzin lub nasilą się, należy skontaktować się z okulistą. Lekarz może przepisać krople lub maści antybiotykowe, aby zapobiec zakażeniom. Dla pełnego powrotu do normalnego widzenia ważne jest unikanie kolejnych podrażnień gałek ocznych i przede wszystkim zainwestowanie w okulary przeciwsłoneczne z mocnym filtrem UV.
Rogówka oka – budowa, funkcje i znaczenie dla wzroku
Jakie zioła na oczy? – naturalne metody poprawy wzroku i łagodzenia dolegliwości
Od jakiego wieku można zacząć nosić soczewki kontaktowe? Czy młodzież może z nich korzystać?
Odwarstwienie siatkówki – co warto wiedzieć o tej poważnej chorobie oczu?
