Angiografia fluoresceinowa (AF) – na czym polega, wskazania i przebieg badania

Angiografia fluoresceinowa to badanie diagnostyczne, które pozwala ocenić stan naczyń krwionośnych w oku i sprawdzić, czy krążenie w siatkówce przebiega prawidłowo. Ponieważ kondycja i funkcje wzroku w dużej mierze zależą od sprawnego krążenia, metoda ta jest bardzo pomocna w diagnostyce chorób oczu, zwłaszcza schorzeń siatkówki. Dowiedz się, na czym polega angiografia oka, jak się przygotować do jej przeprowadzenia oraz czy istnieją przeciwwskazania do badania AF.

Czym jest angiografia fluoresceinowa i kiedy się ją wykonuje?

Angiografia fluoresceinowa (inaczej AF, fluoroangiografia) to specjalistyczne badanie obrazowe, które pozwala okuliście dokonać analizy krążenia krwi w siatkówce i naczyniach oka. Metoda ta pozwala na szczegółową ocenę elementów układu krwionośnego, ich kondycję, anatomię, anomalie oraz prawidłowość przepływu krwi. W celu przeprowadzenia badania pacjentowi podawany jest kontrast zwany fluoresceiną oraz środek powodujący rozszerzenie źrenic. Następnie wykonuje się serię zdjęć dna oka przy pomocy odpowiedniego aparatu. Pod wpływem światła UV środek kontrastujący emituje fluorescencję, umożliwiając widoczność naczyń.

Wskazania do wykonania angiografii fluoresceinowej

Fluoroangiografia, zwana skrótowo AF, to obrazowanie dna oka umożliwiające zaobserwowanie ewentualnych zmian patologicznych zachodzących w naczyniach krwionośnych gałki ocznej. Tego rodzaju kontrola przeprowadzana jest w celu diagnozy oraz monitorowania postępu chorób oczu. Badanie AF wykonywane jest między innymi przy podejrzeniu:

• degeneracji plamki żółtej związanej z wiekiem,
• retinopatii cukrzycowej i nadciśnieniowej,
• zakrzepów, zatorów i zapaleń naczyń siatkówki,
• zapaleń i nowotworów siatkówki,
• samoistnej torbieli plamkowej,
• patologii nerwu wzrokowego,
• chorób dystroficznych plamki żółtej – choroby Stargardta i fundus flavimaculatus.

Badanie angiografii fluoresceinowej przeprowadzane jest ponadto w celach kontrolnych, a także przed rozmaitymi procedurami medycznymi i zabiegami chirurgicznymi, takimi jak laserowa korekcja wzroku oraz operacje zaćmy.

Jak przebiega badanie angiografii fluoresceinowej krok po kroku?

Angiografia wymaga odpowiedniego przygotowania. Podczas wizyty poprzedzającej badanie lekarz zbiera szczegółowe informacje dotyczące stanu zdrowia pacjenta – m.in. o ewentualnych uczuleniach i chorobach przewlekłych. Ponieważ istnieją pewne przeciwwskazania do angiografii oka, dokładny wywiad medyczny pozwala ocenić ryzyko i zadbać o bezpieczeństwo pacjenta. Badanie najlepiej wykonywać na czczo lub w odstępie kilku godzin od ostatniego posiłku.

Przebieg angiografii fluoresceinowej dna oka:

• Przed rozpoczęciem badania okulista podaje pacjentowi krople rozszerzające źrenice. Początek działania następuje zazwyczaj po około 20-30 minutach.
• Podczas badania pacjent siedzi przed kamerą lub aparatem do wykonywania zdjęć oka z głową opartą nieruchomo na specjalnej podpórce, patrząc spokojnie przed siebie.
• Okulista podaje pacjentowi dożylnie fluoresceinę przez około 5 sekund.
• Lekarz wykonuje serię zdjęć dna oka, co pozwala na dokładną ocenę stanu naczyń siatkówki. W czasie robienia fotografii występują błyski światła (jak przy fotografowaniu z lampą błyskową), po których przez chwilę utrzymuje się czerwony obraz.

Całe badanie trwa zwykle około 10-20 minut, jest to więc szybka procedura diagnostyczna. Fluoroangiografia (AF) nie wiąże się z żadnymi dolegliwościami bólowymi. Nie wymaga również hospitalizacji.

Co wykrywa angiografia fluoresceinowa – choroby siatkówki i naczyniówki

Badanie angiograficzne jest szczególnie przydatne w diagnostyce chorób siatkówki, takich jak zwyrodnienie plamki, retinopatia cukrzycowa czy uszkodzenia naczyń i obrzęki. Obrazowanie dna oka w technice angiografii fluoresceinowej jest również nieocenioną metodą w przypadku zapaleń błony naczyniowej tylnego odcinka.

Przeciwwskazania i możliwe działania niepożądane badania

Przeciwwskazaniem do angiografii fluoresceinowej są m.in. alergie na fluoresceinę, stan po udarze lub zawale serca, ciąża i karmienie piersią, nadczynność tarczycy, niewydolność nerek i astma oskrzelowa.
Z kolei, jeśli chodzi o skutki uboczne:

• u kilku procent pacjentów po badaniu AF mogą wystąpić mdłości i wymioty.
• Zdarza się również zmiana zabarwienia moczu na żółty, co jest normalnym efektem wydalania środka kontrastowego.
• Ponieważ skutkiem ubocznym angiografii jest krótkotrwała nadwrażliwość na światło (to efekt kropli rozszerzających źrenice), po zakończeniu badania pacjentowi zaleca się noszenie okularów przeciwsłonecznych.

Znaczenie angiografii fluoresceinowej w leczenia chorób oczu

Angiografia oka znajduje szerokie zastosowanie w diagnostyce i leczeniu wielu schorzeń okulistycznych. Dzięki niej można precyzyjnie ocenić stan unaczynienia dna oka oraz szczegółowo uchwycić zmiany, takie jak obrzęki, krwawienia czy wszelkie zmiany w strukturach naczyń, co jest niemożliwe przy standardowym badaniu dna oka. Coraz więcej nowoczesnych placówek medycznych wykonuje to badanie, dysponując specjalistycznym sprzętem, który zapewnia wysoką jakość obrazu i komfort pacjenta.