Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS, gościec stawowy, łac. poliarthitis rheumatoidea) to przewlekła choroba reumatyczna o podłożu autoimmunologicznym. Powoduje sztywność, bolesność i postępujące ograniczenie ruchomości narządu ruchu. Nieleczone lub nieprawidłowo leczone RZS prowadzi do stopniowego niszczenia stawów, ciężkiej niepełnosprawności, a nawet przedwczesnej śmierci. Trzeba wiedzieć, że rozwijające się choroby reumatologiczne mogą wywierać istotny wpływ także na narząd wzroku. W poniższym artykule piszemy o najczęstszych problemach okulistycznych towarzyszących RZS.
Problemy ze wzrokiem mogą wydawać się czymś zupełnie niezwiązanym z chorobami ogólnoustrojowymi. Jednak w przypadku reumatoidalnego zapalenia stawów objawy okulistyczne mogą być pierwszym sygnałem rozwijającego się schorzenia lub wskazywać na zaostrzenie już rozwijającej się choroby. Rozpoznanie tych sygnałów może znacząco przyspieszyć postawienie diagnozy, poprawić komfort życia i zapobiec powikłaniom. Około 25% osób cierpiących na RZS doświadcza różnych problemów ze wzrokiem. Częstość i intensywność tych dolegliwości rośnie wraz z długością trwania choroby. Objawy choroby reumatycznej oczu częściej dotyczą kobiet niż mężczyzn.
Do najczęstszych objawów ocznych RZS należą:
Wczesne wykrycie tych problemów i szybka konsultacja z okulistą pozwalają na skuteczniejsze leczenie i zmniejszają ryzyko trwałych uszkodzeń wzroku.
Oczy mogą wiele powiedzieć o stanie zdrowia pacjentów z chorobami reumatologicznymi. W związku z tym regularne badania wzroku powinny stać się standardowym elementem opieki nad osobami z RZS. Warto zwracać szczególną uwagę na wszelkie objawy ze strony oczu, ponieważ niektóre schorzenia mogą być nieodwracalne lub zagrażać prawidłowemu widzeniu. Leczenie najczęściej obejmuje stosowanie miejscowych lub doustnych sterydów, które łagodzą stan zapalny i zmniejszają dolegliwości. Należy jednak pamiętać, że długotrwałe stosowanie kropli steroidowych może prowadzić do rozwoju:
Obecnie jedyną skuteczną metodą usunięcia zaćmy jest leczenie chirurgiczne polegające na wymianie zmętniałej soczewki i zastąpieniu jej nowoczesnym implantem. Z kolei jaskrę najczęściej leczy się stosując farmakoterapię, zabiegi laserowe lub operacje, w zależności od stopnia zaawansowania choroby i indywidualnej sytuacji pacjenta. Regularne wizyty u okulisty, monitorowanie objawów i wczesne reagowanie na zmiany w widzeniu są więc niezbędne dla zachowania zdrowia oczu i komfortu życia pacjentów z chorobą reumatyczną oczu.
Jak powiedzieliśmy wcześniej, około jedna czwarta osób z RZS doświadcza problemów ze wzrokiem. Dlatego uważna obserwacja stanu oczu, obejmująca zarówno badania przeprowadzane w gabinecie okulisty, jak i samokontrolę pacjenta, może dostarczyć ważnych informacji, wykryć nieprawidłowości i dopasować skuteczne leczenie. Jak RZS wpływa na oczy? Wśród możliwych powikłań wyróżnia się m.in.:
